Numer

Filozofuj! 2016 nr 3 (9): Prawda

Publikujemy dziewiąty numer „Filozofuj!” – jedynego na świecie czasopisma filozoficznego do poczekalni u fryzjera! ;) Temat numeru: prawda. Fundamentalna sprawa. Naprawdę! ;) Wiele świetnych tekstów i klarownie objaśniających ten trudny temat. Czasopismo, jak zwykle, będzie dostępne bezpłatnie online.

Wydawcą czasopisma jest

.

Kliknij, aby pobrać plik pdf numeru:


Prawda | Spis treści

Kalendarium

Prawda i iluminacja > Stanisław Judycki

Jesteśmy istotami z natury dążącymi do poznawania prawdy. Jest ono możliwe dzięki zdolności naszego rozumu do pojmowania, której nie da się wyjaśnić przez odwołanie do czysto fizycznych czynników.

Polemika – o wielości prawd > Tadeusz Szubka

Filozofowie mają nieodpartą skłonność do operowania ogólnymi, abstrakcyjnymi kategoriami, bez poświęcenia należytej uwagi różnorodności, która się za nimi kryje.

Cała prawda i tylko prawda > Adam Grobler

Do rabina przyszło dwóch żydów, aby rozsądził ich spór. Wysłuchał rabin jednego i rzekł: „Masz rację”. Wysłuchał drugiego i rzekł: „Masz rację”. Wtrącił się trzeci: „Rebe, nie może być tak, że jeden i drugi ma rację”. „Ty też masz rację” – rzekł rabin.

Wiem czy nie wiem, że nic nie wiem? > Damian Leszczyński

Obok zdziwienia wątpienie jest drugim ze źródeł filozofii. Czy możemy cokolwiek wiedzieć? Czy możemy wiedzieć o tym, czy możemy cokolwiek wiedzieć? Czy jesteśmy w stanie w ogóle sensownie o to pytać? Oto kwestie podstawowe, przed którymi nie może uciec żadna poważna filozofia.

Semantyczna definicja prawdy > Jacek Juliusz Jadacki

Wywiad

Prawda jest celem wszelkich dążeń intelektualnych > Wywiad z prof. Simonem Blackburnem

Narzędzia filozofa

Logika: #5: Predatoryzacja logiki > Rafał Urbaniak
Warsztat logiczny: #2: Mechanizm powstawania i eskalacji urojeń > Witold Marciszewski
Teoria argumentacji: #5: Argumenty ad hominem – jak je oceniać, jak się przed nimi bronić > Krzysztof A. Wieczorek

Greka i łacina z wielkimi klasykami

Starożytni o tym, co nie-zapomniane > Michał Bizoń

Czym jest prawda? – infografika

Eksperyment myślowy: Czy obowiązek mówienia prawdy jest bezwzględny? > Artur Szutta

Filozofia indyjska

Mistycyzm indyjski… u Adama Mickiewicza > Nina Budziszewska

Etyka w literaturze

Raskolnikow i etyka ezoteryczna > Natasza Szutta

Felieton

Wielka iluzja > Jacek Jaśtal

Satyra akademicka

Al-Utrab w krainie Kalopów > Piotr Bartula

Rozmaitości filozoficzne

#2: Racjonalizm niejedno ma imię > Jan Woleński

Wywiad

Wywiad z Immanuelem Kantem > Jacek Wojtysiak

Dialog

Nic, coś, wszystko > Achille Varzi, Roberto Casati

Estetyka

#2: Problemy z definicją sztuki > Beniamin Bukowski

Wokół tematu

Wyobraźnia, emocje i paradoks fikcji > Amy Kind

Filozofia dla dzieci

Zagrajmy w filozofię > Dorota Monkiewicz-Cybulska

Filozofia w filmie

Antygona w Auschwitz > Marta Soniewicka

Who is who w polskiej filozofii

Władysław Tatarkiewicz > Paweł Rzewuski

Kobiety i prawda – komiks filozoficzny

Z półki filozofa…

Filozofia z przymrużeniem oka


Dodatek

Marek Piwowarczyk: Kłopotliwe nazwisko

Scena rodzajowa z ontologią prawdy w roli bynajmniej niepośledniej.

Filozoficzne zoo

Jakub Jernajczyk: #2 Nocne zwierzę Arystotelesa

W swoich rozważaniach na temat ludzkiego poznania i poszukiwania prawdy Arystoteles stwierdza, że to, co dane nam bezpośrednio i zdawałoby się najłatwiej dostrzegalne, często umyka naszej uwadze. „Bo tak jak oczy nietoperzy są oświetlane blaskiem dnia, tak też i rozum naszej duszy jest oświetlany przez rzeczy najbardziej z natury widoczne”.


Drodzy Czytelnicy,

wyobraźmy sobie świat, w którym prawda nie jest dla nas dostępna lub nie jest celem naszych dążeń. W pierwszym przypadku świat bez prawdy oznaczałby, że bylibyśmy notorycznie w błędzie i – co za tym idzie – sam fakt błądzenia też nie byłby dla nas uchwytny. Mylilibyśmy się co do tego, czy coś istnieje, czy nie istnieje, fałszywie poznawalibyśmy, z jakimi przedmiotami mamy do czynienia oraz jakie one mają cechy, położenie, przeznaczenie itd. Czy byłoby wówczas możliwe jakiekolwiek działanie poza takim, które przypominałoby jakiś szaleńczy i chaotyczny taniec bezradności? Czy w ogóle można by mówić o osobowym istnieniu? W drugim przypadku natomiast, rezygnując z dążeń do prawdy, ryzykowalibyśmy, że nasze działanie – oparte na mirażach – obróci się przeciwko nam i na własne życzenie pogrążymy się w chaosie.

Widzimy więc, jak ważne miejsce w naszym życiu zajmuje prawda. Sama jej natura okazuje się jednak bardzo tajemnicza i rodzi wiele problemów. Wydaje się, że już Arystoteles trafnie wyraził intuicję istoty prawdy: poznanie, że jest tak a tak, jest prawdziwe, gdy tak właśnie jest. To zagadkowe określenie nie zamknęło, lecz otworzyło dyskusję na temat prawdy, która trwa już ponad dwadzieścia stuleci. Próba bowiem bliższego objaśnienia tej intuicji okazała się niełatwa. Mówi ona o jakiejś relacji między dwoma elementami: treścią poznania i rzeczywistością, do której się ona odnosi. Ale czym ta relacja jest? Zgodnością? Podobieństwem? Sprawy dodatkowo się skomplikowały, gdy pokazano, że nie tylko relacja „prawdziwości” jest zagadkowa, ale i oba jej człony – treści poznania tkwiące w umyśle, czyli nośniki prawdy, oraz sama rzeczywistość, czyli jej przedmiot.

Oprócz dociekania istoty prawdy filozofowie pytają także o inne kwestie z nią związane. Między innymi o to, jakie są kryteria prawdziwości, tzn. jakie mamy narzędzia, by odróżnić prawdę od fałszu. A może prawda jest nieosiągalna? Czy prawda jest ważna? Dlaczego? Czy można w usprawiedliwiony sposób rezygnować z dążenia do prawdy albo wręcz głosić nieprawdę? Czy prawda zniewala, jak twierdzą niektórzy? A może jest warunkiem wolności?

Próby odpowiedzi na wiele z tych pytań podjęli się autorzy tekstów tematycznych niniejszego numeru. Zapraszamy do ich czytania, ale także do refleksji i dyskusji, w której mają pomóc załączone do artykułów pytania. Dopełnienie części tematycznej stanowi wywiad z Simonem Blackburnem, uznanym filozofem brytyjskim, popularyzatorem filozofii, autorem wielu książek poświęconych prawdzie. Pewne urozmaicenie rozważań o prawdzie stanowi ankieta, w której na temat prawdy wypowiadają się nasze koleżanki i koledzy filozofowie.

Jak zwykle w numerze znalazły się stałe działy. Proponujemy Wam kolejne części kursów logiki, sztuki argumentacji, eksperyment myślowy dotyczący obowiązku prawdomówności, etyczne refleksje na temat literatury, tym razem Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. Zapraszamy także do kolejnej podróży po świecie idei starożytnych Greków – w tym numerze ideą przewodnią jest aletheia, od której pochodzi współczesne pojęcie prawdy. W obrębie tematyki bliskiej zagadnieniu prawdy pozostają artykuł Jana Woleńskiego, którego tematem jest pojęcie racjonalności, esej Jacka Jaśtala o wielkiej iluzji czy rozważania Amy Kind o tym, dlaczego fikcyjne historie wywołują w nas emocje. Mamy nadzieję, że ciekawą i inspirującą lekturą okaże się dialog między niczym, czymś i wszystkim na temat tego, co istnieje, którego autorami są Achille Varzi i Roberto Casati.

Staramy się poszukiwać nowych form popularyzacji filozofii. W tym numerze będziecie mogli przeczytać wywiad z filozofem z przeszłości autorstwa Jacka Wojtysiaka. Mamy nadzieję, że jest to początek serii. Pierwszym przepytywanym jest Immanuel Kant. Pewnym novum jest także satyra Piotra Bartuli ukazująca negatywne strony uprawiania filozofii akademickiej. Oczywiście nie mogło zabraknąć filozoficznej recenzji filmowej, spotkania z filozofią sztuki, odcinka filozofowania z dziećmi, filozoficznego kalendarium, omówienia ksiażki z półki filozofa, krzyżówki oraz komiksu.

Życzymy satysfakcjonującej lektury „Filozofuj!”.

Redakcja


Zapraszamy do udziału w spotkaniach Klubu „Filozofuj!”. Relacje z dotychczasowych spotkań są > tutaj.

Osoby, które chciałby pomóc przy zorganizowaniu spotkania Klubu „Filozofuj!” w swoim mieście, zapraszamy do współpracy. Szczegóły > tutaj.


kf-krakow-2016-03-08


Download (PDF, 8.55MB)

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy