Filozofuj! 2023 nr 3 (51): Filozofia blockchaina

Wydawcą czasopisma jest

Kliknij, aby pobrać plik pdf numeru 3(51)/2023:

Zachęcamy do lektury!

Czy WIESZ, ŻE…

najnowszy numer można kupić także w Empiku, Świecie Prasy, Ruchu, Inmedio, Relay (więcej na ten temat > tutaj)?
z każdego egzemplarza kupionego w Empiku, Świecie Prasy, Ruchu, Inmedio, Relay redakcja otrzymuje tylko ok. 50% kwoty, którą płacisz?
możesz dostawać „Filozofuj!” na wskazany adres zanim trafią do dystrybucji w Empikach?
kupując „Filozofuj!” w prenumeracie płacisz tyle samo, co w Empiku, ale otrzymujesz egzemplarz niemal bezpośrednio z drukarni?
dzięki prenumeracie możemy planować rozwój i budżet z wyprzedzeniem?

Download (PDF, 31.65MB)

Redaktor prowadzący numeru: prof. Krzysztof Saja

Podziękowania za pracę nad numerem „Filozofia blockchaina” należą się: Autorom tekstów, Redaktorom, w szczególności: Piotrowi Biłgorajskiemu, Eli Drozdowskiej, Błażejowi Gęburze, Marcinowi Iwanickiemu, Robertowi Kryńskiemu, Dorocie Monkiewicz, Redaktorom językowym: Aleksandrze Sitkiewicz, Agnieszce Stańczak, Mieszkowi Wandowiczowi, Grafikom: Paulinie Belcarz, Ewie Czarneckiej, Annie Koryzmie, Lubomirze Platcie, Małgorzacie Uglik, Wojtkowi WU Zielińskiemu, Mirze Zyśko, Specjalistom DTP: Adamowi Dorotowi, Robertowi Kryńskiemu, Patrycji Waleszczak, Mirze Zyśko, Naszym Hojnym Patronom, którzy nas wsparli w projekcie Patronite: Kacprowi Dyrdzie, Piotrowi Elfingerowi, Katarzynie Frąckiewicz, Pawłowi Głazowi, Malgorzacie Laskowskiej, Sebastianowi Łasajowi, Janowi Swianiewiczowi, Zbigniewowi Szafrańcowi, Tomaszowi Szwedowi, Ani Wilk-Płaszczyk. Również dzięki Waszemu wkładowi możliwe było wydanie tego numeru.

Sieć 3.0 jako technologia transformacyjna > Krzysztof Saja
Blockchain jest pierwszą technologiczną odpowiedzią na fundamentalny problem, z którym zmagali się filozofowie polityki oraz przedstawiciele teorii gier. Chodzi o kwestię koordynacji zachowań wśród anonimowych uczestników interakcji, którzy nie mogą sobie zaufać – problem karania i eliminowania oszustów bez konieczności centralizacji i oddawania władzy „pośrednikom zaufania”, którzy, prędzej czy później, wykorzystują tę władzę dla swoich korzyści.

Muzeum Historii Kryptowalut > Mateusz Dyrda
Mamy 13 maja 2133 r. Zapraszamy do odwiedzenia nowo otwartego Muzeum Historii Kryptowalut. W licznych salach wystawowych przygotowaliśmy dla zwiedzających eksponaty oraz informacje przedstawiające, w jaki sposób świat odchodził od pieniądza opartego na monetach i banknotach. W zrozumieniu meandrów antycznego podejścia do pieniądza oraz tego, jak powstały systemy, z których korzystamy dziś, pomogą Wam nasi przewodnicy.

Tokenizacja jako forma działalności językowej dla ludzi i maszyn > Krzysztof Saja
Dzięki tokenizacji powstaje nowy uniwersalny język scalający ludzi i maszyny. Tokenizacja, jako językotwórstwo i ontologia stosowana, zaczyna wprowadzać nowe kategorie bytów, umów i instytucji, które w pełni wykorzystują potencjał cyfrowego świata.

Filozofia i etyka blockchaina > Georgy Ishmaev
Osobliwą cechą technologii blockchain jest to, że przywodzi ona na myśl buddyjską przypowieść o ślepcach, którzy dotykając słonia, wysuwają sugestie, jak on wygląda. Ponieważ każdy z nich dotyka innych części zwierzęcia: kłów, ogona czy uszu, każdy dochodzi do innych wniosków na temat wyglądu tego stworzenia. Niektórzy powiedzieliby, że blockchain to baza danych, i byłaby to prawdziwa, ale niepełna odpowiedź. Inni stwierdziliby, że blockchain to protokół, który pomaga synchronizować rekordy w rozproszonej bazie danych lub kryptograficznie zabezpieczonej księdze. Te wyjaśnienia są pod pewnymi względami poprawne, ale niekoniecznie kompletne.

Fragment z klasyka

To, jak wykorzystujemy daną technologię, jest wciąż kwestią społeczną, a nie technologiczną > wywiad z Shermin Voshmgir, autorką klasycznej już pozycji w tematyce kryptowalut – Token Economy

Narzędzia filozofa
Eksperyment myślowy: Mentalna ekonomia > Artur Szutta
Kurs logiki: #15. Kiedy definicja jest poprawna? > Krzysztof A. Wieczorek

Filozofia prawa
Czy wszystko jest na sprzedaż? > Marta Soniewicka

Filozofia społeczna
Śniadanie kontynentalne: #14. Niewola mamony> Tomasz Kubalica

Filozofia nauki
Meta-fizyka kwantowa: Dialog 6. Kwantowe splątanie > Andrzej Łukasik

Narzędzia filozofa
Greka i łacina z wielkimi klasykami: Druga strona… drachmy: filozofia, kultura i pieniądze > Krzysztof Bielawski

W 12 odcinkach
Kurs ontologii: #1. Ontologia, czyli co? > Arkadiusz Chrudzimski

Filozofia w literaturze
Saccard i nieopanowana żądza pieniądza > Natasza Szutta

Filozofia w filmie
Skarb Sierra Madre > Piotr Lipski

Felieton
Metaforyka pieniądza > Jan Woleński
Pieniądz to czas > Jacek Jaśtal
Gdzie są te pieniądze? > Adam Grobler

Satyra
Good Deal. Proces o sprzedaż Absolutu (na „faktach autentycznych”) > Piotr Bartula

Felieton
Pieniądz i natura pragnienia > Robert Piłat

Z półki filozofa…
Problem z problemem > Piotr Biłgorajski
Nowe pogranicze religii i nauki > Ryszard Mordarski

Gdzie na studia filozoficzne? Dodatek maturalny 2023

Filozofia w szkole
Uboga mądrość czy głupie bogactwo? > Dorota Monkiewicz

Filozofia z przymrużeniem oka

Drodzy Czytelnicy,

mogłoby się wydawać, że filozofia polega na ciągłym zajmowaniu się tymi samymi problemami. Mimo że dzisiaj jesteśmy w innym miejscu niż Platon czy Arystoteles, to robimy dokładnie to samo: próbujemy na różne sposoby zrozumieć otaczający nas świat. W swoim głębokim rdzeniu filozofowanie jest bowiem zawsze tym samym, a więc po prostu porządnym myśleniem o takich czy innych bytach i relacjach między nimi. Musimy jednak również przyznać, że mierzymy się z zagadkami, które dla starożytnych w ogóle nie istniały.

Nie możemy ignorować rozwoju technologicznego, który stał się udziałem ludzkości, i musimy odpowiedzieć na związane z nim intelektualne wyzwania. Pozostaje tylko kwestia tego, gdzie tym razem filozof ma skierować swoje spojrzenie. W podejmowaniu takich decyzji filozofia nie jest jednak sama, gdyż może po prostu podążać za najbardziej obiecującymi i zaawansowanymi nowinkami technologicznymi.

Na temat numeru wybraliśmy filozoficzne zagadnienia związane z technologią blockchain, która wydaje się mieć bardzo szerokie zastosowania, począwszy od sektora finansowego po edukację. Choć problematyka ta może się niektórym wydać nazbyt szczegółowa, to sądzimy, że zastanowienie się na potencjałem i możliwymi konsekwencjami stosowania technologii, która wkrótce może stanowić trzon naszego codziennego funkcjonowania w świecie, jest po prostu koniecznością. Uważamy, że nie tylko trzeba przedyskutować, jak należy rozumieć właściwości tej technologii, ale także pochylić się nad możliwymi moralnymi kłopotami z nią związanymi.

Być może dojdziemy do wniosku, że blockchain jest po prostu kolejną próbą realizacji ludzkich pragnień: niezmienności, bezpieczeństwa czy posiadania. Jednak nawet jeśli filozof bez pomocy ekspertów nie może autorytatywnie wypowiadać się o nie do końca rozpoznanej jeszcze technologii, to z pewnością może i powinien podjąć próbę analizy dobrze scharakteryzowanych pojęć, od których z jakichś powodów nie możemy się uwolnić. Jeśli też uważacie ten ostatni fakt za intrygujący, to zapraszamy do lektury tego numeru.

Co znajdziecie w wydaniu? Redaktor prowadzący numeru, Krzysztof Saja, przygotował tekst nakreślający problematykę związaną z technologią sieci 3.0 (Sieć 3.0 jako technologia transformacyjna) oraz artykuł na temat ontologiczno-językowych aspektów tokenizacji (Tokenizacja jako forma działalności językowej dla ludzi i maszyn). Mateusz Dyrda w bardzo informatywnym i przyjaznym w formie tekście wprowadza w arkana, nowej zapewne dla wielu, aparatury pojęciowej technologii blockchain (Muzeum Historii Kryptowalut). Georgy Ishmaev zaś pisze o aspektach etycznych związanych z systemami rozproszonymi jako systemami publicznymi. Zdecydowanie wart uwagi jest też wywiad z Shermin Voshmgir, autorką książki Token Economy, założycielką Token Kitchen i BlockchainHub w Berlinie.

W naszych stałych działach znajdziecie zaś felietony o pieniądzu (nie tylko o kryptowalucie) oraz tradycyjnie już nomen omen bloki takie jak: Eksperyment myślowy, Kurs logiki, Filozofia w nauce, Filozofia prawa, Filozofia społeczna, Filozofia w literaturze, Filozofia w filmie, a także nowości: Kurs ontologii Arkadiusza Chrudzimskiego (w nowej serii W 12 odcinkach) i pierwszy tekst Roberta Piłata z jego nowego cyklu oraz artykuł Krzysztofa Bielawskiego (powrót Greki i łaciny z wielkimi klasykami). Ponadto jak zwykle w numerze majowo-czerwcowym znajdziecie dodatek maturalny prezentujący ośrodki akademickie, w których można studiować filozofię.

Redakcja