Wydawcą czasopisma jest
Kliknij, aby pobrać plik pdf numeru 4(52)/2023:
Zachęcamy do lektury!
Czy WIESZ, ŻE…
- najnowszy numer można kupić także w Empiku, Świecie Prasy, Ruchu, Inmedio, Relay (więcej na ten temat > tutaj)?
- z każdego egzemplarza kupionego w Empiku, Świecie Prasy, Ruchu, Inmedio, Relay redakcja otrzymuje tylko ok. 50% kwoty, którą płacisz?
- możesz dostawać „Filozofuj!” na wskazany adres zanim trafią do dystrybucji w Empikach?
- kupując „Filozofuj!” w prenumeracie płacisz tyle samo, co w Empiku, ale otrzymujesz egzemplarz niemal bezpośrednio z drukarni?
- dzięki prenumeracie możemy planować rozwój i budżet z wyprzedzeniem?
Redaktor prowadzący numeru: prof. Natasza Szutta
Podziękowania za pracę nad numerem „Przyjaźń” należą się: Autorom tekstów, Redaktorom, w szczególności: Piotrowi Biłgorajskiemu, Eli Drozdowskiej, Błażejowi Gęburze, Marcinowi Iwanickiemu, Robertowi Kryńskiemu, Dorocie Monkiewicz, Redaktorom językowym: Aleksandrze Sitkiewicz, Agnieszce Stańczak, Mieszkowi Wandowiczowi, Grafikom: Paulinie Belcarz, Ewie Czarneckiej, Annie Koryzmie, Lubomirze Platcie„ Florianowi vinsi’Siegereith, Małgorzacie Uglik, Wojtkowi WU Zielińskiemu, Mirze Zyśko, Specjalistom DTP: Adamowi Dorotowi, Robertowi Kryńskiemu, Patrycji Waleszczak, Mirze Zyśko, Naszym Hojnym Patronom, którzy nas wsparli w projekcie Patronite: Kacprowi Dyrdzie, Piotrowi Elfingerowi, Katarzynie Frąckiewicz, Pawłowi Głazowi, Malgorzacie Laskowskiej, Sebastianowi Łasajowi, Janowi Swianiewiczowi, Zbigniewowi Szafrańcowi, Tomaszowi Szwedowi, Ani Wilk-Płaszczyk. Również dzięki Waszemu wkładowi możliwe było wydanie tego numeru.
Spis treści numeru Przyjaźń:
Czym jest przyjaźń? > Natasza Szutta
Przyjaźń to jedna z najbardziej wartościowych relacji, jakie człowiek może nawiązać w swoim życiu. Znacznie różni się od zwykłej znajomości. Nie jest także tożsama z miłością. Gotowość do przyjaźni oznacza zdolność do przezwyciężania swojego naturalnego egoizmu, czyli do pomyślenia o kimś jako równie ważnym jak ja.
Czy źli ludzie mogą się przyjaźnić? > Artur Szutta
Zdaniem sporej grupy filozofów przyjaźń między złymi ludźmi nie jest możliwa. Takie stanowisko nam, ludziom współczesnym, wydaje się zbyt rygorystyczne. Może wystarczy być trochę dobrym (będąc jednocześnie trochę złym) człowiekiem, aby stać się czyimś przyjacielem?
Przyjaźń, kłamstwa i Cyceron > Wojciech Lewandowski
W jaki sposób przyjaźń i relacje romantyczne są do siebie podobne,
a w jaki sposób – od siebie różne? Jak powinniśmy rozumieć rozbieżności dotyczące tego, czy relacja jest tym pierwszym, czy tym drugim?
Egoizm w Arystotelesowskiej koncepcji przyjaźni > Olga Dryla
Cyceron o przyjaźni > Artur Szutta
Przyjaźń pomiędzy państwami: Polska i Ukraina > Yuri van Hoef
Eksperyment myślowy: Władzio, czyli co złego jest w przyjaźni ze złymi ludźmi? > Artur Szutta
Śniadanie kontynentalne: #15. Krytyka czystej przyjaźni > Tomasz Kubalica
Krótka historia atomu: Dialog 1. „Skąd się wzięły” atomy i próżnia? > Andrzej Łukasik
Harold i Maude > Piotr Lipski
Samotność z konieczności, samotność z wyboru > Dorota Monkiewicz
Felieton
A kiedy przyjaciel zdradzi… > Jacek Jaśtal
Drodzy Czytelnicy,
często wygłasza się tezę, że filozofia nie ma już zbyt wiele do zrobienia. To nauka bada świat i tylko jej ustalenia ludzkość powinna brać pod uwagę. Oczywiście bardzo wiele napisano o tym, że nauka nasycona jest mnóstwem filozoficznych założeń i trzeba ciągle o tym pamiętać, gdy próbujemy oszacować, co nauce się udało, a co nie. Jednak pomijając tę kwestię, można wskazać, że z pewnością istnieją fenomeny, które filozofia może badać, nie oglądając się specjalnie na werdykt nauk szczegółowych. Mówiąc ogólnie, będą to kwestie związane z kulturą i etyką. To prawda, że nauka może wiele powiedzieć nam o składzie chemicznym płótna, na którym Sandro Botticelli namalował Primaverę, ale doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że „nie o to chodzi” w percepcji tego dzieła sztuki. Można nie wiedzieć nic o chemii umożliwiającej malarstwo i nadal mieć pełnoprawne doświadczenie estetyczne. Rzecz jasna to niejedyny wyjątek.
W znanym eksperymencie myślowym Arystoteles zostaje teleportowany do współczesnego Cambridge i podejmuje tam studia filozoficzne. Najgorzej radzi sobie z fizyką, biologią i chemią, gdyż nie jest w stanie przeskoczyć różnicy między własnymi ustaleniami a wynikami potwierdzonymi przez współczesną nam naukę. Obraz świata, jaki sugerują te nauki, jest dla autora tego, co nazywamy Etyką Nikomachejską, pogmatwany i niezrozumiały. Inaczej jest jednak z zajęciami z etyki. Tutaj Arystoteles okazuje się najlepszym studentem i przypomina prowadzącym o ważnych rozróżnieniach, potrzebnych, by podać adekwatną analizę pojęcia przyjaźni. Autorzy eksperymentu wyprowadzają wniosek, że jeśli taka sytuacja byłaby możliwa, to należałoby ją uznać za podstawę zarzutu wobec uprawiania filozofii. Skoro Arystoteles może mówić to samo, co głosił w Likejonie, to znaczy, że w filozofii nie dokonał się żaden postęp.
Istoty przyjaźni nie dotyczy jednak postęp technologiczny. Relacje międzyludzkie, pomimo dokonywania się w różnych sceneriach kulturowych, są dla nas możliwe do zrozumienia (nawet jeśli niektórych ich wariantów nie bylibyśmy skłonni dzisiaj zaakceptować) bez istotnego wkładu nauk przyrodniczych. Oczywiście mogą one trafnie zwrócić uwagę na pewne okoliczności, w których zachodzi przyjaźń, ale znowu: nie do tego sprowadza się zrozumienie jej natury. I chociażby z tego powodu, że mikroskop i zderzacz hadronów w tej kwestii muszą uznać wyższość filozoficznego umysłu, warto wrócić do próby ustalenia, czym przyjaźń jest, jakie warunki muszą być spełnione, aby się zrealizowała, i jakie jest jej znaczenie dla ludzkiego życia. Trudno o pilniejsze zadanie dla filozofii w świecie, który wydaje się nam niekiedy miejscem wyjątkowo wrogim i niewygodnym. Tym bardziej jeśli dzieje się tak tylko i wyłącznie z naszego powodu.
Proponujemy Wam zatem w tym numerze analizę przyjaźni. Panoramę problemów dotyczących tej wyjątkowej relacji zarysowuje redaktor prowadząca, Natasza Szutta, w pierwszym tekście wydania, w kolejnych zaś artykułach podejmujemy problemy takie jak moralność przyjaciół (Artur Szutta) i kłamstwo w obrębie przyjacielskiej relacji (Wojciech Lewandowski), a także kwestię odróżnienia przyjaźni od miłości romantycznej (Bennett W. Helm). Klasyczne koncepcje przyjaźni omawiają natomiast Olga Dryla (Arystoteles) i Artur Szutta (Cyceron). Część tematyczną zamyka z kolei artykuł o przyjaźni między narodami (Yuri van Hoef). Nie zapomnijcie też o sięgnięciu do wywiadu (z Kristjánem Kristjánssonem) i bogatej części stałej numeru.
Redakcja
Prenumerata 2024 już dostępna! Szczegóły > tutaj.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Skomentuj