Filozofuj! 2019 nr 5 (29): Spory bioetyczne

Wydawcą czasopisma jest

Kliknij, aby pobrać plik pdf numeru 5(29)/2019:

Zamów teraz w wersji papierowej

Zachęcamy do lektury!

Czy WIESZ, ŻE…

• najnowszy numer można kupić także w Empiku, Świecie Prasy, Ruchu, Inmedio, Relay (więcej na ten temat > tutaj)?
• z każdego egzemplarza kupionego w Empiku,  Świecie Prasy, Ruchu, Inmedio, Relay redakcja otrzymuje tylko ok. 50% kwoty, którą płacisz?
• możesz dostawać „Filozofuj!” na wskazany adres zanim trafią do dystrybucji w Empikach?
• kupując „Filozofuj!”w prenumeracie płacisz tyle samo, co w Empiku, ale otrzymujesz egzemplarz niemal bezpośrednio z drukarni?
• dzięki prenumeracie możemy planować rozwój i budżet z wyprzedzeniem?

Redaktor prowadzący numeru: dr Marta Soniewicka

Podziękowania należą się: Autorom tekstów, Redaktorom, w szczególności: Eli Drozdowskiej, Błażejowi Gęburze, Marcinowi Iwanickiemu, Dorocie Monkiewicz-Cybulskiej, Marcie Ratkiewicz-Siłuch, Małgosi Szostak, Maciejowi Wójcikowi, Aleksandrowi Wandtke, Dominice Kopańskiej, Annie Falanie-Jafrze, Redaktorom językowym: Małgorzacie Szostak, Oldze Tyszce, Justynie Grzeszczuk, Grafikom: Natalii Biesiadzie-Myszak, Zuzannie Bołtryk, Wiktorii Jabłońskiej, Markowi Mosorowi, Jędrzejowi Pawlaczykowi, Łukaszowi Szostakowi, Małgorzacie Uglik, Hani Urbankowskiej, Patrycji Waleszczak, Specjalistom DTP: Adamowi Dorotowi, Patrycji Waleszczak, Naszym Hojnym Patronom, którzy nas wsparli w projekcie Patronite: Stanisławowi Bajkowskiemu, Szymonowi Arabasowi, Slavo Szcześniakowi, Tomaszowi Stępińskiemu, Jarosławowi Spychale, Alicji Pietras, a także wszystkim innym osobom, które nam pomagały i nas wspierały. Dziękujemy serdecznie! Bez Was wydanie kolejnego numeru byłoby niemożliwe.

Spis treści

Bioetyka: dylematy, spory, stanowiska > Marta Soniewicka
Bioetyka, jak pisze Barbara Chyrowicz, „to etyka stosowana formułująca oceny i normy odnoszące się do biomedycznych ingerencji związanych z zapoczątkowaniem ludzkiego życia, jego trwaniem i śmiercią” [B. Chyrowicz, Bioetyka. Anatomia sporu, Kraków 2015].

Dlaczego wolno wykorzystywać zdobycze genetyki klinicznej w celach prokreacyjnych > Olga Dryla
Możliwość stosowania technik genetycznych w kontekście prokreacji jest przedmiotem ożywionych debat bioetycznych. Jednak wydaje się, że analiza argumentów wysuwanych na jej rzecz pozwala przyjąć, iż nie ma podstaw do zakazania tego typu procedur lub uznania ich za moralnie niewłaściwe.

Granice ingerencji > Jennifer Castañeda
Postęp naukowo-technologiczny doprowadził do sytuacji, w której ludzkość mierzy się z nieznanymi dotąd problemami moralnymi. Jeden z nich dotyczy tego, czy istnieją takie sposoby modyfikowania życia ludzkiego, po które nie powinniśmy sięgać.

Nienarodzeni? Wprowadzenie do problemu aborcji > Paweł Pijas
Aborcja to działanie mające na celu zakończenie życia ludzkiego zarodka lub płodu i przerwanie ciąży. Spór o aborcję dotyczy moralnej oceny i prawnej kwalifikacji takiego czynu. Ma on co najmniej cztery poziomy: językowy, prawny (polityczny), antropologiczno-moralny i etyczny.

Aborcja, Dobry Samarytanin > Jarosław Kucharski
Problem moralnej dopuszczalności aborcji jest jednym z tych zagadnień bioetycznych, które budzą największe i najbardziej skrajne emocje. Dyskusję na ten temat można ułatwić, sprowadzając ją na tory analizy sugestywnego eksperymentu myślowego, który pozwala ujawnić intuicje wszystkich stron tego sporu.

Aborcja a prawa człowieka > Joanna Różyńska
Dyskusja o problemie dopuszczalności aborcji nie może być prowadzona bez uwzględnienia faktycznie obowiązujących prawnych regulacji w tym względzie i ich potencjalnych skutków. Należy się w niej również odnieść do treści pojęcia praw człowieka.

Nie legalizujmy eutanazji > Wojciech Załuski
Zwolennicy legalizacji eutanazji, tj. dokonywanego przez lekarza i motywowanego współczuciem zabójstwa cierpiącej osoby na jej żądanie, na poparcie swojego stanowiska przywołują zwykle dwa argumenty: po pierwsze, że eutanazja jest wyrazem szacunku dla autonomii cierpiącej osoby – pomaga jej uczynić to, czego rzeczywiście pragnie, a po drugie, że jest wyrazem humanitaryzmu – kładąc kres cierpieniom pacjenta, przyczynia się w perspektywie indywidualnej do zwiększenia jego dobrostanu, a w ogólniejszej – do realizacji postulatu minimalizacji cierpienia w świecie.

Dlaczego należy zalegalizować eutanazję > Jacek Malczewski
Postulatowi prawnej dopuszczalności eutanazji zazwyczaj przeciwstawia się argument z równi pochyłej oraz pogląd, że życie ludzkie jest wartością, którą należy chronić zawsze i niezależnie od okoliczności. Jeśli jednak uznamy, że w tej kwestii mamy do czynienia z powoływaniem się na wartość jedynie symboliczną, argument z równi pochyłej jest niepoprawny, a naszym obowiązkiem jest minimalizacja cierpienia innych, to wydaje się, iż nie ma żadnych przeszkód do uznania, że powinna zostać zalegalizowana.

Wywiad
Życie jest bogatsze niż wypracowane za biurkiem scenariusze > Wywiad z prof. Barbarą Chyrowicz

Filozofia w literaturze
Skafander i motyl – o tym, jak trudno ocenić wartość ludzkiego życia > Natasza Szutta

Narzędzia filozofa
Teoria argumentacji: #24. Logiczne równie pochyłe w sporach bioetycznych > Krzysztof A. Wieczorek
Eksperyment myślowy: Odpowiedzi w warunkach niepewności > Artur Szutta
Gawędy o języku: #11. Liczby i ich wielkość > Wojciech Żełaniec

Satyra
List Anioła do Romana Ingardena > Piotr Bartula

Felietony
Iwan Iljicz idzie do lekarza > Jacek Jaśtal
Dalej, więcej, prędzej > Adam Grobler

Filozofia w szkole
Gdzie jest mój umysł? > Dorota Monkiewicz-Cybulska

Felieton
Zanim znajdziemy fontannę młodości > Agnieszka Lekka-Kowalik

Lekcja filozofii
# 10. Wywiad ze św. Augustynem > Jacek Wojtysiak

Z półki filozofa…
Ilu przyjaciół potrzebuje człowiek? Liczba Dunbara i inne wybryki ewolucji > Albert Łukasik

Filozofia w filmie
Revolutionary Road > Małgorzata Szostak

Filozofia z przymrużeniem oka

Drodzy Czytelnicy,

według niektórych rozważania z zakresu bioetyki stanowią przeszkodę dla rozwoju nauki albo są jedynie czymś w rodzaju zbędnej dekoracji, którą bujający w obłokach humaniści próbują podstępem przemycić do laboratorium. Jednak wizja, że konsekwencje postępu naukowo-technologicznego są moralnie neutralne, wydaje się niezwykle naiwna. W pełni wykazać to mogą jedynie filozofowie, lokując problemy na styku biologii i medycyny w kontekście pogłębionych analiz moralnych.

Wiemy, że pozostawienie bioetyki na uboczu naszych zainteresowań, choć niezwykle wygodne, na dłuższą metę jest nie do zaakceptowania. Mówiąc wprost: jeśli ktoś chce mieć intelektualny „święty spokój”, to nie powinien zajmować się filozofią. Trudno zresztą przewidzieć, co będzie, jeśli problemy bioetyczne „dostaną się” w niepowołane ręce. I lepiej, żebyśmy nigdy nie mieli okazji, aby się o tym przekonać. Tacy myśliciele jak Leon Kass czy Paul Ramsey zauważają, że rozważania etyczne muszą bezwzględnie poprzedzać rozwój biotechnologii – wyznaczać jego kierunki i ustanawiać granice dopuszczalności ingerencji w ludzkie życie. Bioetyka nie jest zatem żadnym luksusem, ale po prostu koniecznością.

Z tych powodów, a także za sprawą decyzji naszych Czytelników, najnowszy numer poświęcamy sporom bioetycznym, skupiając się zwłaszcza na trzech, które uznaliśmy za najważniejsze, a więc dyskusjom na temat moralnej dopuszczalności aborcji, eutanazji i modyfikacji genetycznych. Każdy z tych problemów analizowany jest przez autorów, którzy zajmują wobec niego odmienne stanowiska. W ten sposób chcemy nie tylko zachować obiektywizm i przedstawić szeroką paletę proponowanych odpowiedzi, ale również zasygnalizować, że rzeczowa dyskusja w kwestiach bioetycznych jest możliwa i wcale nie musi osiągać temperatury wrzenia.

Zachęcamy także do zapoznania się ze stałymi działami czasopisma. Będziecie mieli okazję przeczytać m.in. o słynnej książce Motyl i skafander, eksperymencie myślowym z „białym światem” w tle, równiach pochyłych w sporach bioetycznych, a także recenzję książki Robina Dunbara, tekst o filmie Revolutionary Road oraz – last but not least – ekskluzywny wywiad ze św. Augustynem. Filozofujcie!

Redakcja

Zapraszamy do udziału w spotkaniach Klubu „Filozofuj!”. Zapowiedzi spotkań i relacje z dotychczasowych dyskusji są > tutaj.

Osoby, które chciałby pomóc przy zorganizowaniu spotkania Klubu „Filozofuj!” w swoim mieście, zapraszamy do współpracy. Szczegóły > tutaj.

Download (PDF, 13.53MB)

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.